Kijów został założony na początku V wieku jako placówka handlowa na szlaku łączącym Konstantynopol ze Skandynawią. W okresie największego rozkwitu Państwa Chazarskiego w VIII wieku kaganowi chazarskiemu trybut płaciło 25 plemion i księstw, w tym władca Kijowa, (Kuaru).
W IX-XI w. znany jako Kanugård, Chunigard lub Känu-gard był centrum normańskiego handlu na Rusi. Był jednocześnie głównym składem daniny, ściąganej przez Normanów z plemion słowiańskich (862-1240).
W 882 roku Kijów został zdobyty przez Olega Mądrego, który przeniósł do Kijowa swoją siedzibę. W 988 lub 989 roku miał miejsce chrzestWłodzimierza I Wielkiego w Kijowie uznawany symbolicznie za chrzest Rusi. 14 sierpnia 1018 roku Bolesław I Chrobry zdobył Kijów podczas Wyprawy kijowskiej. Pod koniec IX wieku Kijów został stolicą Rusi Kijowskiej. W 1240 Gród Jarosława został najechany przez Tatarów i ośrodek ruskiej państwowości przeniósł się do Rusi Halicko-Wołyńskiej.
W 1363 książę litewski Olgierd Giedyminowic włączył Kijów do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Litwini pierwszy drewniany zamek zbudowali na Górze Zamkowej w latach 1370-1380. Po 1387 roku do miasta wrócił zakon dominikanów, którzy rozpoczęli budowę katedry katolickiej. W 1397 roku Kijów stał się siedzibą diecezji katolickiej.
W latach 1471 do 1569 stolica jednego z XI okręgów w składzie województwa kijowskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od roku 1569 do 1659 miasto było stolicą województwa kijowskiego, w składzie małopolskiej prowincji Korony Polskiej.
W 1494 roku król polski Aleksander Jagiellończyk nadał miastu prawa magdeburskie. Miasto po unii lubelskiej w (1569) roku zostało włączone do Korony Polskiej. W 1648 zostało opanowane przez Kozaków Chmielnickiego, miasto odzyskał Janusz Radziwiłł w 1651 roku, jednak sytuacja zmieniła się pougodzie perejasławskiej, w której Bohdan Chmielnicki oddał ówczesną lewobrzeżną Ukrainę i Kijów carowi Rosji. Na mocy rozejmu andruszowskiego w 1667 roku Rzeczpospolita przyznała czasowo prawa Rosji do Kijowa, a w 1686 roku na mocy traktatu grzymułtowskiego miasto oficjalnie zostało przyznane Rosji.
W 1918 w Kijowie ogłoszono stworzenie Ukraińskiej Republiki Ludowej i stoczono ciężkie boje z bolszewikami, w których brała udział 3. Armia Wojska Polskiego, która, w porozumieniu z atamanem Symonem Petlurą, wkroczyła do miasta 7 maja 1920 roku w czasie wyprawy kijowskiej 1920 roku. Bolszewicy ostatecznie zdobyli miasto w 1920. W 1934 do Kijowa przeniesiona została z Charkowa stolica Ukraińskiej SRR. Po II wojnie światowejmiasto zostało ważnym ośrodkiem przemysłowym i naukowym, od końca lat 50. było również głównym ośrodkiem ukraińskich dysydentów poza zachodnią Ukrainą.
Od 1991 Kijów jest stolicą niepodległej Ukrainy. W tym też roku został siedzibą katolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej obrządku łacińskiego.
Polacy w Kijowie[edytuj]
Do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku Kijów był jednym z najważniejszych ośrodków polskości na dawnych wschodnich ziemiach przedrozbiorowej Polski[1]. Na tutejszym uniwersytecie kadrę naukową i studencką początkowo (po upadku powstania styczniowego) tworzyli prawie wyłącznie Polacy (studenci i wykładowcy rusińscy i rosyjscy stanowili w tych latach zaledwie około 10% społeczności akademickiej), natomiast samo miasto Kijów w sensie kulturowym było w ponad połowie miastem polskim. W roku akademickim 1838/39 studenci polscy stanowili 62,5% ogółu studentów[2]. Dzielnicę Łypki zamieszkiwała niemal wyłącznie arystokracja polska, obok rosyjskiej (tutaj znajdowały się posiadłości magnackiePotockich i Branickich), a na głównej ulicy Kreszczatik tętniło także polskie życie społecznościowe (tutaj w 1920 wkroczyły polskie dywizje wojskowe, podczas tzw. wyprawy kijowskiej). Życie teatralne opierało się niemal tylko na wędrownych polskich trupach teatralnych. Centrum jednej z polskich dzielnic Kijowa była ulica Kościelna przy której znajdował się katolicki kościół pw. św. Aleksandra, to tutaj odbyły się jedne z największych manifestacji w mieście młodzieży polskiej w przeddzień wybuchu powstania w 1863. Na przełomie wieków XIX/XX rozpoczęła się budowa kolejnego kościoła katolickiego w mieście projektu polskiego arch. Władysława Horodeckiego – pw. św. Mikołaja (do lat '60 XIX wieku istniał również polski kościół w gmachu tutejszego Uniwersytetu). W tym okresie, na przełomie wieków, żyło w Kijowie ok. 40.000 Polaków, liczba ta wzrosła dwu i pół krotnie do roku 1915 i osiągnęła 100.000, co stanowiło 25% ówczesnego udziału Polaków w społeczności miejskiej Kijowa[3]. Należeli oni do najbogatszych mieszkańców miasta, działało tutaj wiele filii i sklepów z Warszawy; na 142 cukrownie – 50% należało do polskich właścicieli[3]. W mieście największą księgarnią i jednocześnie magazynem książkowym z biblioteką były słynne zabudowania Leona Idzikowskiego – księgarza i wydawcy, który wydał dużo ponad 100 tłumaczeń oryginalnych dzieł polskich, a jego zbiory liczyły setki tysięcy książek. Poza tym w Kijowie działało wiele polskich m.in. zakładów przemysłowych, szkół prywatnych, pracowniczych, gimnazjów, siedzib gazet, teatrów, sklepów i firm, a także wydawnictw codziennych (np. znana gazeta Dziennik Kijowski, której nakład wynosił średnio około 5.000 egzemplarzy; była prenumerowana zarówno w Kijowie i okolicy, jak również wMoskwie, Petersburgu i Warszawie). Na tutejszym Cmentarzu Bajkowym spoczywa wiele znanych i wybitnych polskich postaci związanych z Kijowem, a także polscy żołnierze polegli w 1920 podczas wojny polsko-rosyjskiej. Wkład społeczeństwa polskiego w życie miasta drastycznie był eliminowany po upadku powstania styczniowego, a ostatecznie polskość miasta zeszła na stanowisko marginalne po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy to większość tutejszego polskiego życia inteligenckiego, kulturalnego i przemysłowego przeniosło się w odrodzone granice Polski. Obecnie w Kijowie mieszka zaledwie około 7.000 Polaków.
